Nếu như thứ thu hút quan khách tứ phương đến Nhật Bản là bởi những khung cảnh tuyệt đẹp như vô thực, thì thứ giữ chân họ lại là ẩm thực. Sự đa dạng không dừng lại ở những món ăn ngon và bổ dưỡng, mà còn là cách họ thưởng thức, tôn trọng nguyên liệu cũng như những triết lý và quy tắc ứng xử bao quanh bàn ăn. Hãy cùng HBS khám phá và tìm hiểu sâu hơn về văn hóa ăn uống của người Nhật, nơi cân bằng hài hòa giữa con người và thiên nhiên, cấu tạo nên một nét đẹp truyền thống mà bất cứ ai yêu ẩm thực cũng không thể bỏ qua.
1.Triết lý giữ nguyên bản (Shun & Umami)
Triết lý là sự kết hợp và cô đọng giữa hai khái niệm cốt lõi: Thứ nhất là Shun (tính thời vụ), yêu cầu chỉ sử dụng nguyên liệu ở đỉnh cao hương vị và dưỡng chất. Thứ hai mà Umami (vị ngon thứ năm), được sử dụng thông qua Dashi để tăng cường độ sâu tự nhiên của món ăn mà không cần nhiều muối, đường hay chất béo dư thừa. Điều này thể hiện sự tôn trọng những hương vị tự nhiên, hướng đến sự tối giản trong chế biến để hương vị của nguyên liệu được tự tỏa sáng, mang đến sự cân bằng dinh dưỡng và thanh khiết cho cả cơ thể lẫn tinh thần. Đây cũng là nền tảng giúp văn hóa ăn uống của người Nhật trở thành một trong những chế độ ăn uống lành mạnh của thế giới.
2. Văn hóa uống rượi Sake (Nihonshu)
Trong văn hóa ăn uống của người Nhật, Sake giữ một vị thế riêng biệt được coi là “Món quà từ thần linh” và là phương tiện để kết nối con người với nhau, cũng như giữa con người và thần thánh.
Triết lý cốt lõi được thể hiện qua nghi thức là không tự rót cho mình và luôn rót cho người khác, đây là một hành động biểu thị lòng tôn trọng và sự quan tâm sâu sắc giữa những người cùng bàn với nhau. Khi rót Sake từ bình hay nhận chén, người Nhật đều dùng hai tay, tuân theo quy tắc lịch thiệp và sẽ thưởng thức chầm chậm, từng ngụm nhỏ, vừa cảm nhận hương vị của rượi vừa trân trọng khoảnh khắc xã giao. Sự tinh tế trong nghi thức đã biến Sake trở thành một phần của nghệ thuật giao tiếp và đối nhân xử thế của người Nhật.
3. Văn hóa ăn Omakase
Omakase là một phong cách ẩm thực đặc biệt trong văn hóa ăn người Nhật, là nơi mà thực khách hoàn toàn tin tưởng và giao phó việc lựa chọn thực đơn, chế biến món ăn cho đầu bếp.
Trong suốt quá trình ăn, thực khách sẽ không biết được món ăn tiếp theo của mình là gì, các món ăn sẽ dựa trên nguyên liệu tươi ngon nhất theo mùa. Không chỉ đơn thuần là một bữa ăn mà thực khách còn được tương tác với đầu bếp, trực tiếp nhìn thấy quá trình biểu diễn nghệ thuật chia sẻ kiến thức về nguồn gốc tại ngay quầy bar, để cảm nhận được trọn vẹn hương vị món ăn thì đòi hỏi thực khách phải ăn ngay và không tùy ý thêm gia vị. Omakase là một trải nghiệm xã giao đặc biệt, giúp củng cố mối quan hệ qua sự tin tưởng và trân trọng những tác phẩm ẩm thực.
4. Lời chào và cảm ơn
Là một phần không thể thiếu trong văn hóa ăn uống của người Nhật, Itadakimasu và Gochisousama Deshita đã tạo nên một khuôn khổ nghi lễ hoàn hảo, đánh dấu sự khởi đầu và kết thúc của bữa ăn bằng lòng biết ơn.
Hành động chắp tay cúi đầu cũng chính là lời cảm ơn đối với tất cả sinh mệnh đã hy sinh để duy trì sự sống cho con người, bắt nguồn từ tinh thần Phật giáo. Ngược lại Gochisousama Deshita, là lời cảm ơn chân thành đến đến công sức người đã chuẩn bị và thiết đãi bữa ăn. Việc duy trì nghiêm ngặt hai lời nói này, từ trẻ nhỏ đến người lớn, đã biến bữa ăn thành một bài học đạo đức hàng ngày về sự khiêm tốn và lòng biết ơn đối với thế giới xung quanh.
5. Văn hóa Ichijū Sansai
Văn hóa Ichijū Sansai có lịch sử từ lâu đời, bắt nguồn từ phong cách ẩm thực của giới quý tộc và võ sĩ đạo, sau đó được đơn giản hóa và phổ biến trong đời sống dân thường thời kỳ Edo.
Triết lý cốt lõi của văn hóa này là đạt được sự cân bằng hoàn hảo về dinh dưỡng, hương vị và màu sắc, chịu ảnh hưởng từ tư tưởng Ngũ Hành của Phật giáo Thiền tông. “Một canh, Ba món” buộc người nấu phải đa dạng hóa nguyên liệu và kỹ thuật (nướng, ninh, xào) trong khuôn khổ tối giản, thể hiện tinh thần khiêm tốn và hiệu quả trong văn hóa ăn uống của người Nhật, một lối sống lành mạnh được cả thế giới ngưỡng mộ.
6. Tiếng ồn khi uống trà xanh
Trong khi ở nhiều nơi, ăn uống tạo ra tiếng ồn là một hành động thô lỗ thì trong văn hóa ăn uống tại Nhật việc này lại mang ý nghĩa ngược lại, đặc biệt là với trà Matcha trong Trà Đạo. Việc khách tạo ra tiếng slurp ở giọt cuối cùng lại không hề thô lỗ mà đó là một nghi thức cảm ơn đặc biệt tới gửi đến chủ nhà, báo hiệu rằng trà đã được thưởng thức trọn vẹn đến giọt cuối cùng và bày tỏ sự hài lòng sâu sắc. Hành động hút dứt khoát không chỉ thể hiện sự tri ân đối với trà mà còn là sự tôn trọng đối với chính chiếc bát, qua đó đề cao sự gọn gàng, tinh tế và sự trân trọng đối với mọi vật phẩm được sử dụng trong nghi lễ, phản ánh sự tỉ mỉ trong lối sống Nhật Bản.
Ẩm thực Nhật là sự kết hợp trọn vẹn từ các nghi thức bàn ăn trang trọng đến hương vị tính tế của món ăn và tính thẩm vị cao. Một nền ẩm thực nổi bật với sự tôn trọng các nguyên liệu theo mùa và cách chế biến tối giản để giữ được hương vị tươi ngon nguyên bản nhất. Không chỉ gói gọn trong thưởng thức ẩm thực mà văn hóa ăn uống của người Nhật còn là một di sản kết hợp giữa truyền thống lâu đời và nghệ thuật sống tinh tế.
Để tìm hiểu thêm về đất nước Nhật Bản và các cơ hôi làm việc tại Nhật hãy theo dõi ngay Human Blue Sky để cập nhật thêm nhiều thông tin mới liên quan cũng như chương trình XKLĐ Nhật Bản và kỹ sư Nhật Bản.
