Đắm mình vào văn hóa Nhật Bản – nơi mà vẻ đẹp truyền thống cổ kính được kế thừa và hòa quyện cùng nhịp sống hiện đại. Cùng chiêm nghiệm vẻ đẹp hoàn hảo đến từ sự đổ vỡ với nghệ thuật Kintsugi (sửa chữa bằng vàng). Nhẹ nhàng cảm nhận sự thanh tịnh, tinh tế của nghệ thuật trà đạo đến nét duyên dáng của trang phục Kimono. Tìm hiểu về tinh thần võ đạo kiên cường, sự tôn trọng đối phương thể hiện qua văn hóa chào hỏi cúi đầu và sự hiếu khách thể hiện qua văn hóa không nhận tiền tip. Nhật Bản đang vẫy gọi bạn đến khám phá ngay về một nền văn hóa đầy kỷ luật, sự tôn trọng và những vẻ đẹp khác biệt đến từ sự tinh tế.
1. Văn hóa trà đạo
Là một trong những biểu tượng của nền văn hóa Nhật Bản, Trà Đạo không chỉ đơn giản là hành động pha và uống mà là cả một nghệ thuật biểu diễn mang tính nghi thức cao về khâu chuẩn bị, phục vụ và thưởng thức trà, được nâng tầm thành một triết lý sống khi gắn liền với tinh thần Thiền thông.
Ngoài việc mang trong mình tính nghệ thuật, Trà Đạo còn là phương tiện để làm sạch tâm hồn và từ đó đạt được sự giác ngộ. Đầu tiên là trân trọng khoảng khắc hiện tại – mỗi buổi trà đạo là một cuộc gặp gỡ duy nhất trong đời, không bao giờ gặp lại nên cần hết sức trân trọng và tận hưởng trọn vẹn khoảnh khắc đó. Tiếp đó là sự bình đẳng và giản dị, phòng trà thường được thiết kế đơn giản và cửa rất thấp để buộc mọi người phải cúi đầu khi bước vào, thể hiện sự bình đẳng và gạt bỏ địa vị xã hội bên ngoài. Cuối cùng là rèn luyện tâm trí, các nghi thức chậm rãi yêu cầu sự tập trung cao độ giúp người tham dự gạt bỏ lo toan, tìm về sự tĩnh lặng bên trong.
2. Trang phục truyền thống Kimono
Kimono (nghĩa đen là “đồ để mặc”) được coi là linh hồn của văn hóa Nhật Bản, là một tác phẩm nghệ thuật di động, mang trong mình tính lịch sử, triết lý và thẩm mĩ của dân tộc.
Không đơn giản chỉ là quần áo, mà Kimono còn là cách người Nhật thể hiện sự tôn trọng, lòng biết ơn và triết lý sống. Mặc Kimono là hành động tôn vinh truyền thống dân tộc, quá trình mặc nhiều lớp và cầu kì thể hiện sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và sự tôn trọng đối với dịp lễ. Việc lựa chọn màu sắc và hoa văn phù hợp với mùa thể hiện sự giao hòa và lòng biết ơn đối với tự nhiên, đây là triết lý cốt lõi của văn hóa Nhật Bản. Kimono được thiết kế bó sát, buộc người mặc phải di chuyển nhẹ nhàng, bước chân nhỏ và giữ thẳng lưng, rèn luyện cho người Nhật một phong thái thanh thoát, duyên dáng và tự kiểm soát cao độ. Trang phục còn được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác như một vật gia bảo, mang ý nghĩa trường tồn và kết nối mạnh mẽ giữa các thành viên trong gia đình.
3. Tinh thần võ sĩ đạo
Văn hóa Nhật Bản đã hun đúc nên Bushidō – một triết lý sống cao thượng, nơi danh dự được coi trọng hơn cả hơi thở. Bắt nguồn từ các truyền thống võ thuật cổ xưa tại Nhật, được định hình bởi thời kỳ Kamakura và hoàn thiện vào thời kỳ Edo, Bushidō đã chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi Thiền tông và Nho giáo.
Dù trải qua nhiều biến thể trong dòng chảy lịch sử thì Bushidō thường được cô đọng lại trong Bảy Đức tính cao quý, tạo nên ý nghĩa nhân văn cốt lõi: Chính trực (Gi) tạo nên xương sống của lẽ phải; Dũng cảm (Yu) để thực thi nó. Nhân từ (Jin) là lòng trắc ẩn với kẻ yếu, đi đôi với Lễ độ (Rei) trong giao tiếp. Chân thành (Makoto) là lời hứa vàng, và Trung thành (Chūgi) là nghĩa vụ tối thượng. Tất cả phải được giữ gìn bằng Danh dự (Meiyo), cao quý hơn cả sự sống.
4. Nghệ thuật Kintsugi – hàn gắn bằng vàng
Kintsugi là một nghệ thuật truyền thống của văn hóa Nhật Bản, dùng để hồi phục các món đồ gốm bị nứt vỡ bằng cách sử dụng sơn mài trộn với bột vàng ròng để gắn kết các mảnh vỡ. Điều đặc biệt là Kintsugi không hề che giấu vết nứt mà còn làm nổi bật chúng, biến chúng thành những đường gân lấp lánh và độc đáo.
Khi vượt qua ranh giới nghệ thuật thủ công, Kintsugi trở thành một phép ẩn dụ chữa lành cho đời sống con người để ta biết rằng, những vết sẹo, tổn thương hay sai lầm đều là một phần không thể thiếu của hành trình sống – thay vì che giấu nỗi đau, ta nên chấp nhận chúng. Ngoài ra, vết nứt được hàn gắn bằng vàng còn tượng trưng cho khả năng phục hồi và sự kiên cường của con người sau nghịch cảnh, thử thách không làm ta yếu đi mà còn giúp ta trở nên kiên cường và vững vàng hơn.
5. Văn hóa chào hỏi cúi đầu
Ojigi là tên gọi của nghi thức chào hỏi cúi đầu, không chỉ đơn thuần là một hành động chào hỏi mà còn là một nghệ thuật giao tiếp tinh tế thể hiện sự tôn trọng, lòng biết ơn, và sự khiêm tốn của người cúi chào. Nghi thức này đã ăn sâu vào mọi khía cạnh của đời sống xã hội và văn hóa Nhật Bản.
Bằng cách cúi chào với độ sâu thích hợp, Ojigi là công cụ quan trọng để duy trì sự hòa hợp trong các mối quan hệ xã hội, đảm bảo rằng mọi người đều cảm thấy được tôn trọng và công nhận vị trí của mình.Ojigi không chỉ là nghi thức mà còn là ngôn ngữ của tâm hồn, không cần nhiều lời hoa mỹ nhưng vẫn truyền tải được sự chân thành của mình. Đặc biệt là trong tình huống xin lỗi, cúi đầu càng sâu càng chứng minh lòng hối lỗi và ý chí chịu trách nhiệm cao. Xem thêm về văn hóa chào hỏi cúi đầu.
6. Văn hóa không nhận tiền tip
Bắt nguồn sâu xa từ triết lý Omotenashi – tinh thần hiếu khách tận tâm, vô điều kiện và không mong cầu đền đáp, văn hóa Nhật Bản nổi bật lên toàn thế giới với nghi thức không nhận tiền tip, một hành động mà ở nhiều quốc gia được cho là lịch sự.
Đối với người Nhật, việc cung cấp dịch vụ chất lượng hoàn hảo là trách nhiệm cơ bản và nghĩa vụ của mình, nên việc đưa tiền tip được coi là một sự thiếu tôn trọng, làm giảm giá trị chuyên ngiệp và đạo đức nghề nghiệp của họ. Hành động từ chối tiền tip cũng chính là lời khẳng định về việc coi trọng sự bình đẳng và công bằng trong xã hội, đảm bảo rằng mọi khách hàng đều nhận được cùng một chất lượng dịch vụ cao nhất mà không phụ thuộc vào khả năng tài chính của họ. Thay vì gửi tiền tip, thì có lẽ người Nhật trân trọng hơn cả đó là một lời cảm ơn chân thành hay chỉ đơn giản một món quà nhỏ như viên kẹo, cái bánh. Từ đó ta cũng có thể thấy được một thông điệp mạnh mẽ được người Nhật gửi gắm: Giá trị thực sự của dịch vụ nằm ở sự tận tâm chứ không phải tiền bạc.
Văn hóa Nhật Bản như là một bức tranh đa màu, nơi mà mọi triết lý sâu sắc về sự kỷ luật, sự tôn trọng và tính thẩm mỹ được thấm nhuần và hòa quyện vào mọi khía cạnh của dòng chảy đời sống. Nhật Bản đã thành công trong việc biến văn hóa thành nguồn nội lực quan trọng để phát triển và nâng cao hình ảnh quốc gia tên trường quốc tế, chứng minh cho triết lý “hòa nhập nhưng không hòa tan” – nơi quá khứ được tôn vinh làm nền tảng cho tương lai.
HBS vừa chia sẽ cho bạn những nét văn hóa Nhật Bản đặc trưng, mong bạn có thể hiểu hơn về “xứ sở hoa anh đào” và đừng quên theo dõi Human Blue Sky để cập nhật thêm nhiều thông tin mới liên quan cũng như chương trình XKLĐ Nhật Bản và kỹ sư Nhật Bản nhé.
